De Mysterie van de Fircon Vuistbijl.

 

 

In 2023 stuitte de amateur-archeoloog Klaas Geertsma uit Groningen op een interessante publicatie over een uitzonderlijke vuistbijl die was gevonden in Engeland. Deze vuistbijl, de "Fircon", was bijzonder vanwege de grootte en het type, wat Geertsma meteen bekend voorkwam. Hij herkende het als een soort uit de Hijken-collectie, een van de vondsten die Tjerk Vermaning ooit had gedaan, maar die tegenwoordig als vervalsing wordt gezien door veel academische archeologen in Nederland. Geertsma vroeg zich af: Wist Vermaning destijds misschien al van dit type vuistbijl? 

 

De Vondst van de Fircon Vuistbijl in Engeland.

Onderzoekers in Kent, in het zuidoosten van Engeland, ontdekten een vuistbijl die zo groot is dat het bijna onmogelijk lijkt dat deze ooit als snijgereedschap werd gebruikt. Deze vuistbijl is de op twee na grootste die ooit in Groot-Brittannië is gevonden. Tijdens een opgraving op een heuvel boven de Medway-vallei werden naast deze vuistbijl nog 800 andere artefacten blootgelegd, die bewaard waren gebleven in ijstijdsedimenten. De meeste van deze artefacten dateren vermoedelijk van meer dan 300.000 jaar geleden. Ze werden gevonden in een zinkgat, dat een oud rivierkanaal vulde.

Onder de ontdekte vuistbijlen bevonden zich twee enorme exemplaren van het type dat bekendstaat als de Ficron. Dit type vuistbijl heeft een afgeronde, dikke basis die naar een lange, fijn bewerkte punt toeloopt. De grootste van deze vuistbijlen is 29,5 cm lang en onbeschadigd, terwijl de andere vuistbijl 22 cm lang is, maar de punt mist. De breedte van de grootste bijl is 11,3 cm.

Letty Ingrey van het UCL Institute of Archaeology zegt over de vondst: "We beschrijven deze gereedschappen als 'reuzen' wanneer ze langer zijn dan 22 cm, en we hebben er twee van dit formaat gevonden."

 

Wat is een Ficron Vuistbijl?

Geertsma ging verder met zijn onderzoek en ontdekte dat de Ficron een paleolithische vuistbijl is die oorspronkelijk in Oost-Afrika verscheen, tijdens het lagere paleolithicum. Dit type vuistbijl (techniek) werd vermoedelijk meegenomen naar Europa en Azië door vroege menselijke migraties vanuit Afrika. Net als andere vuistbijlen werd de Ficron gevormd door stukken van een centrale kern af te slaan, waardoor een driehoekig, tweezijdig mes ontstond.

 

Wat deze vuistbijl bijzonder maakt, is dat de Ficron veel groter is dan de meer gangbare vuistbijlen die we vaak terugvinden uit de prehistorie. Dit roept de vraag op hoe zo’n grote bijl in gebruik handig was en waarvoor? Hoewel Ficrons sterk geassocieerd worden met Oost-Afrika en de vroege migratieroutes vanuit Afrika, zijn er verrassend veel van deze vuistbijlen gevonden in Groot-Brittannië. Dit suggereert dat dit gebied mogelijk belangrijk was voor mensen, vooral tijdens de vroege interglaciale periodes.

 

Wat Betekent Dit voor Vermaning?

Geertsma vraagt zich af of Tjerk Vermaning in zijn tijd mogelijk al wist van het bestaan van dit type vuistbijl? En hoe kunnen we verklaren waarom deze vuistbijl die Vermaning vond in Nederland zo sterk lijken op de Ficron uit Kent? En waarom deze Fircon ontdekking geen nieuwe discussie oproept in de archeologische wereld over de Vermaning vondsten?  Geertsma hoopt dat verdere onderzoeken in de toekomst licht zullen werpen op de Fircon van Hijken.