Steentijdvondsten

Op een archeologische vindplaats Abri de Maras Saint-Martin-d’Ardèche in Frankrijk is een rendierbot gevonden dat dateert van 105.000 tot 132.000 jaar geleden. Dat bot gebruikten neanderthalers waarschijnlijk als gereedschap om dieren te villen om leer te maken, schrijven onderzoekers in Scientific Reports van 3 december 2025. De wetenschappers denken nu het overtuigend bewijs te hebben…

Meer dan 38 jaar lang groef de postbode Robert onvermoeibaar aan de grot die hij in zijn eigen achtertuin had ontdekt. Zijn paard valt in een gat en hij ontdekt een afgrond. 38 jaar later graven ze nog steeds.Vergezeld door zijn vriend Alain, groeven ze tunnels en onthulden een fascinerende ondergrondse wereld. Maar dat is…

In 1986 kreeg ik de zeldzame kans om de afgesloten grot La Mouthe te bezoeken. Deze grot is niet open voor publiek. Dat bezoek was mogelijk gemaakt dankzij een bewoner in het naast gelegen gehucht La Bassetie. Via hem kwam ik in contact met de boer en eigenaar van de grot La Mouthe. De geruchten…

Onder leiding van beroepsarcheoloog Marcel Niekus ging een groep van meer dan twintig vrijwilligers in december 2025 op zoek naar sporen van Neanderthalers op het Holtingerveld, het “Pompeï van Drenthe”. Starend naar de grond, stapte de groep over het stuifzand van het oerlandschap, op zoek op de plek waar de 12-jarige Tim zijn beroemde vuistbijl…

De stille ondergang van de ‘hobbitmens’: hoe Flores onleefbaar werd. Diep in de prehistorie, lang voordat moderne mensen zich blijvend in Zuidoost-Azië vestigden, verdween op het Indonesische eiland Flores een unieke mensensoort. Homo floresiensis, beroemd om zijn kleine gestalte en bijgenaamd de ‘hobbitmens’, stierf ongeveer 50.000 jaar geleden uit. Volgens recent onderzoek was die verdwijning…

Archeologen denken het oudste bekende bewijs te hebben gevonden van gecontroleerd vuur maken door vroege mensen, met een geschatte leeftijd van 400.000 jaar. Een internationaal onderzoeksteam onder leiding van het British Museum deed de ontdekking in een veld nabij het dorp Barnham in Suffolk, Engeland. Hier vonden ze een stuk grond dat herhaaldelijk was verhit,…

Adrie Albregtse uit Colijnsplaat, een gepassioneerd hobby-archeoloog, deed een bijzondere vondst in de kringloopwinkel van Steenwijk. Hij kocht daar voor slechts twee euro een object dat een vuistbijl van de Neanderthalers is. De beroepsacheoloog Marcel Niekus, die interesse toonde in de vondst. “Dit zou wel eens een van de belangrijkste archeologische ontdekkingen kunnen zijn”, zei…

Er zijn talloze voorbeelden van schijven met gaten in het midden, afkomstig uit verschillende (voornamelijk Magdalenische) vindplaatsen in Europa. De bekendste zijn die van bot of ivoor, met allerlei soorten snijwerk, en die op zichzelf al kunstobjecten zijn. Er zijn verschillende theorieën over het gebruik van dit bijzondere, dunne bot schijfje die werd ontdekt tijdens…

De term dageraadstenen wordt niet zo vaak gebruikt in de archeologie, maar is een informele term die soms wordt gebruikt om vroege vuurstenen te beschrijven die lijken op werktuigen, maar waarvan de oorsprong vaak onduidelijk is. De termen pseudoartefacten, geoartefacten en eoliet worden vaker gebruikt. Eolieten De term eoliet (letterlijk ‘dageraadstenen’) is wat minder gebruikelijk…

Een korte samenvatting van het verslag Peest die te vinden is op de website van de stichting stone. Op zondag 12 oktober 2025 werd het nieuwe zoekseizoen begonnen door de initiatiefnemer Marcel Niekus beroepsarcheoloog, op de recent beroemde akker van Peest in Drenthe. Het veld werd betreden door een team van 16 vrijwillige zoekers, waaronder…

Archeologische Ontdekkingen in Noord- en Centraal-Azië: Het Geheim van de Mal’ta-Buret Traditie De uitgestrekte regio van Noord- en Centraal-Azië, met zijn ruige klimaat en lange, droge winters, herbergt een van de hoofdstukken van de prehistorie. Al zo’n 40.000 jaar geleden begon de menselijke bewoning, toen kleine groepen jagers uit zuidelijke gebieden migreerden naar deze onherbergzame…

De Clovis-Solutréen-hypothese stelde dat Europeanen verantwoordelijk waren voor de bevolking van Noord-Amerika zo’n 20.000 jaar geleden, via grote ijsvlakten in de Atlantische Oceaan. Om dit idee te ondersteunen, wezen archeologen op een specifieke stijl van Amerikaanse stenen werktuigen (zogenaamde Clovis-werktuigen) en hun gelijkenis met werktuigen gemaakt door de Solutrean-bevolking in het huidige Frankrijk. De theorie…

Deze kalksteen lampen komen uit de prehistorie waarvan de meeste zijn gevonden in het zuidwesten van Frankrijk. Ze komen voor in alle periode van het laat-paleolithicum (40.000 tot 11.000 jaar geleden); er zijn er meer uit latere periodes gevonden. Verrassend genoeg zijn de meeste lampen niet uit diepe grotten gevonden, maar uit openluchtvindplaatsen en onder…

Nieuw onderzoek werpt een verrassend licht op het cognitieve vermogen van Neanderthalers. Wetenschappers hebben 42.000 jaar oude okerfragmenten gevonden die wijzen op het gebruik van oker voor symbolische en artistieke doeleinden. De fragmenten, afkomstig van vindplaatsen in de Krim en Oekraïne, tonen aan dat Neanderthalers niet alleen praktische toepassingen voor oker hadden, maar het ook…

De beroemde Divje Babe-fluit, die lange tijd werd beschouwd als een van de vroegste voorbeelden van een muziekinstrument, is mogelijk helemaal geen fluit. Recent onderzoek heeft namelijk aangetoond dat het vermeende instrument, dat meer dan 43.000 jaar geleden werd gemaakt uit het dijbeen van een jonge holenbeer, waarschijnlijk het resultaat is van het gekauwd door…

Uitgebreide blogpost. De paleolithische vindplaatsen van La Quina vlak bij Gardes-le-Pontaroux, in Charente, Frankrijk, bestaat uit een karstplateau met een steile schuin aflopende rotswand en strekt zich uit over bijna 700 meter met daaronder een uitgestrekte vlakte, het was een ideale verblijfplaats voor de Neanderthalers. Ze leefden op de vindplaats tussen 71.000 en 40.000 jaar…

Dat de meeste mensen minder opgewonden raken bij het zien van een vuursteenwerktuig in museum vitrinekasten dan bij het bewonderen van de grote kunstschatten van andere culturen is begrijpelijk. Dit terwijl ze, in de ogen van de echte liefhebber, een fascinerend verhaal vertellen over het ontstaan van menselijke beschavingen. Toch verdient deze collecties van onopvallende…

Hielke Meijer (Assen, 3 juli 2025) Vaak gaan we op zondag zoeken, mijn vriend Henk Geertsma en ik. Hij is een geweldig bedreven en zeer gedreven stenenzoeker. Alles wat ik weet van prehistorische stenen werktuigen zoeken en beoordelen heb ik van hem geleerd. En in zijn spoor heb ik in de loop der jaren ook steeds vaker vondsten gedaan. Vandaar dat ik hem…

Klaas Geertsma is een veelzijdig kunstenaar die zijn passie voor archeologie en kunst soms combineert in grafische ontwerpen. Zijn werk, variërend van portretten, landschappen tot diepgravende thema’s rondom archeologie, en weerspiegelt zijn interesse in de de geschiedenis en de menselijke zoektocht naar verborgen waarheden. Geertsma weet zich te onderscheiden door zijn ontwerpen van affiches over…

Een van Henks vondsten was te zien op de tentoonstelling ‘The Vermaning Affair’ in het Drents Museum in Assen, in 2019. Henk Geertsma ontdekte in Noord-Nederland veel vuurstenen werktuigen uit het midden-paleolithicum. Deze vondsten komen van de akkers in Noord-Nederland. Niet al zijn vondsten kregen wetenschappelijke erkenning. De zogenaamde ‘Vermaning-zaak’ stond tussen de vondsten in…

De actieve praktijk archeologie van Nederland was nauw verbonden met de affaire rond Tjerk Vermaning, de amateurarcheoloog die werd beschuldigd van het vervalsen van vuurstenen werktuigen. De groep bestond uit vrienden en medestanders van Vermaning, die zowel zijn positie als die van henzelf wilden versterken. De foto is gemaakt tijdens de oprichtingsvergadering van APAN in…

Uit recent onderzoek blijkt dat volwassen mannelijke Neanderthalers meestal tussen de 1,60 en 1,70 meter lang waren, terwijl vrouwelijke Neanderthalers vaak iets kleiner waren, met een gemiddelde lengte van ongeveer 1,50 tot 1,60 meter. Toch roept een andere vondst – de Fircon vuistbijl – veel meer vragen op dan we misschien hadden verwacht. Hoe konden…

De amateurarcheoloog Tjerk Vermaning ontdekte drie prehistorische Neanderthaler kampementen in noord-Nederland. De controverse over Tjerk Vermaning en zijn vondsten van steentijdartefacten en neanderthaler-kampementen is een belangrijk onderwerp binnen de steentijdarcheologie van Nederland. Deze zaak heeft geleid tot een nog altijd voortdurende polarisatie tussen een aantal beroepsarcheologen en een groep amateurarcheologen. Weinig beroepsarcheologen zijn bij deze…

De Zandafgravingsgroeve Schuilenburg was een zandafgravingsgebied waar zand werd gewonnen voor verschillende doeleinden, zoals de bouwsector. Zandafgravingsgroeven bevinden zich vaak in gebieden waar zand van goede kwaliteit aanwezig is. Deze groeven werden vroeger veel gebruikt voor de productie van bouwmaterialen. In zo’n gebied kan door de zandwinning een meer van water ontstaan, met een steile…

In de vroege jaren tachtig bezochten de amateurarcheologen Peter Mekkes en zijn vrouw de groeve Schuilenburg en ze vermoedden een Midden-Paleolithisch vindplaats te hebben ontdekt in de groeve. Deze vondsten werden getoond aan archeoloog Jan Evert Musch, die deze bevinding bevestigde. De gebroeders Henk en Klaas Geertsma kwamen in contact met Musch en kregen het…

Ongeveer 400.000 jaar geleden verloor een Neanderthaler zijn vuistbijl in de provincie Friesland. Amateurarcheoloog Hein van der Vliet vond die vuistbijl in 1939. Door het aanschouwen van  die beroemde vuistbijl van Wijnjeterp in de oudheidkamer van Gorredijk, krijgt menige archeoloog de inspiratie om zelf op zoek te gaan naar een dergelijk zeldzaam artefact. Ook die eerste gevonden…